فیستول مقعدی از بیماری های عفونی ناحیه نشیمنگاهی و یک تونل است که دو بخش بدن را به هم متصل می کند. معمولاً این بیماری را با آبسه مقعد اشتباه میگیرند. فیستول و آبسه دو بیمار متمایز هستند. البته در اغلب موارد علت فیستول، آبسه مقعدی است.
فیستول مقعدی چیست؟
بیماری فیستول یا ناسور به مسیر، تونل یا ارتباط غیر طبیعی میان دو عضو از بدن که در حالت طبیعی باید از هم جدا باشند، گفته میشود.
به نقل از www.nhs.uk : منظور از فیستول آنال یا مقعد، ایجاد یک راه یا ارتباطی یا مسیر میان بخشی از روده (معمولاً راست روده) با پوست اطراف مقعد است. نقطه ابتدایی این تونل روده است و با گذر از عضلات مقعدی، نقطه انتهایی آن به پوست اطراف مقعد می رسد.
این ارتباط غیر طبیعی بیماری است و باید هر چه سریع تر برطرف شود. در غیر این صورت عوارض شدیدتری برای بیمار ایجاد میشود.
پیشنهاد میکنیم، جهت آشنایی بیشتر با شکل واقعی این بیماری، صفحه عکس فیستول مقعد را مشاهده کنید.
علت فیستول چیست؟
فیستول علت های مختلفی دارد. اما مهمترین آن آبسه مقعدی است. در حالت طبیعی غده هایی در اطراف روده وجود دارد. این غده ها موادی ترشح می کنند که نقش بسزایی در سلامت بدن ایفا می کنند. اگر به هر دلیلی خروجی این غدد مسدود شود، آبسه تشکیل می شود. آبسه تجمع چرک و عفونت است.
اگر بیمار نسبت به درمان آبسه بی تفاوت باشد و یا عفونت آن به طور کامل تخلیه نشود، ممکن است پیشروی عفونت به ایجاد فیستول بیانجامد. از دیگر علل کمتر شایع ایجاد این بیماری می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
بیماری التهابی روده مثل بیماری کرون
دیورتیکولیت
عوارض جراحی در نزدیکی مقعد
عوارض سل
بیماری‌های جنسی نظیر کلامیدیا یا سیفلیس
اچ آی وی
سرطان
آسیب های ناشی از ضربه
پروکتیت یا التهاب راست روده
علائم فیستول
با تشکیل فیستول یک زخم به شکل یک مجرای (سوراخ) روی پوست قابل مشاهده است. ممکن است، تشخیص این مجرای برای بیماران مشکل باشد، زیرا معمولاً ورودی فیستول با عفونت پوشانده میشود. پزشک برای تشخیص مجبور میشود، این عفونت را حذف نماید.
دیگر نشانه هایی که همراه با این زخم وجود دارند، عبارتند از :
درد مقعد (احساس درد همراه با دفع مدفوع تشدید میشود.)
خونریزی یا ترشحات خون آبه ای
خروج ترشحات چرکی و خونی
ایجاد برجستگی و تورم در اطراف مقعد
التهاب و قرمزی اطراف مقعد
آبسه های مکرر (آبسه از علل و علائم فیستول به شمار می رود.)
سوزش و خارش
تغییر رنگ پوست اطراف مقعد
تخلیه مدفوع از زخم فیستول
از تخلیه خودسرانه عفونت آبسه پرهیز کنید. در برخی موارد آبسه فیستول خود به خود تخلیه میشود و بعد از آن درد بیماران از بین می رود، اما این به معنی درمان فیستول نیست! زیرا در واقع مجرای بیماری هنوز پابرجاست. این بیماران نباید به دلیل از بین رفتن عفونت در درمان تعلل کنند. زیرا بعد از مدتی کوتاه عفونت شدیدتر از مرتبه قبل عود خواهد کرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
چه زمانی با پزشک در مورد درمان فیستول مشورت کنیم؟
در صورت تجمع عفونت زیر پوست اطراف مقعد و یا تشکیل آبسه لازم است در اولین فرصت و برای تخلیه عفونت اقدام نمایید.
هرگز خودتان برای تخلیه آبسه اقدام نکنید! این کار موجب عدم تخلیه کامل عفونت می گردد و ریسک ابتلا به فیستول را افزایش میدهد. تقریباً 50% افرادی که آبسه دارند، دچار فیستول میشوند.
در مرحله بعدی اگر هر یک از علائم این بیماری مثل خونریزی یا التهاب اطراف مقعد را دارید، لازم است با پزشک مشورت نمایید. این عارضه در مراحل اولیه سریع و راحت تر برطرف میشود.
همچنین اگر نمی دانید برای درمان فیستول به چه پزشکی مراجعه کنید؟، خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد می کنیم.
عوارض
همان طور که گفتیم فیستول بیماری عفونی است و باید سریعاً درمان شود. بی توجهی به درمان این بیماری عواقب خاص خود را دارد. یکی از این عوارض طولانی تر شدن فیستول است. افزایش طول فیستول یعنی گسترش عفونت و پیچیده شدن درمان.
از طرفی دیگر با پیشرفت بیماری ممکن است عفونت به سایر اعضای بدن و خون گسترش یابد و مشکلات بعدی را به همراه داشته باشد. ایجاد علائمی مانند تب و لرز یعنی عفونت بدن را فرا گرفته است.
درمان
فیستول درمان های مختلفی دارد که مجموعه ای عظیم از درمانهای خانگی و دارویی تا جراحی لیزری را شامل میشود. البته شاید استفاده از درمان های خانگی و دارویی بتوانند در برطرف کردن عفونت بیماری موثر باشند، اما هیچ تاثیری در درمان بیماری نداشته و راهکار قطعی به شمار نمی روند. زیرا تاثیری در برطرف کردن خود بیماری یعنی این مسیر غیر طبیعی ندارند. چه بسا که استفاده طولانی مدت از این درمانها باعث پیشرفت بیماری و وخیم شدن شرایط شود.
برای درمان قطعی می بایست این مسیر با روشهای مختلفی برداشته شود. جراحی سنتی فیستول از روشهای قدیمی است که بسته به میزان آسیب وارده و موضع قرار گیری فیستول با تکنیک های مختلفی انجام میشود. این جراحی باید توسط پزشک خبره و با تجربه ای انجام شود، زیرا جراحی به روش سنتی ممکن است باعث بی اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده و یا عفونت زخم شود.
عمل فیستول با لیزر یکی از روشهای نوین درمان است که مشکلات و عوارض مربوط به جراحی را ندارد. به طور مثال لیزر سرپایی، بدون درد یا خونریزی و با کمترین میزان آسیب و عفونت انجام میشود.
