سال‌ها پیش فرایند تصفیه آب خانگی توسط فیلترهای معمولی انجام می‌شد. فیلترهایی که صرفا جلو ذرات معلق در آب را می‌گرفتند و اجازه نمی‌دادند رسوبات و گل و لای داخل آب باقی بمانند. اما با پیشرفت علم روش اسمز معکوس ابداع شد و تصفیه آب به شیوه‌ای بسیار حرفه‌ای‌تر صورت گرفت. اما حالا این فیلتر ممبران چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
ممبران دستگاه تصفیه آب حالا به یکی از مهم‌ترین اجزای دستگاه‌های تصفیه بدل شده است و دستگاه‌هایی که فیلتر ممبران دارند از همه نظر ایده‌آل هستند. هم عمل تصفیه آب را به طور کامل انجام می‌دهند و هم نیازی به افزودنی‌ها ندارند و هم قیمت نسبتا کمتری دارند. اولین نکته این است که تکنولوژی ساخت غشای داخل ممبران اسمز معکوس هنوز در ایران وجود دارند برای همین بیشتر از فیلتر ممبران امریکایی و یا فیلتر ممبران تایوانی برای این کار استفاده می‌شود.
تکنولوژی مورد استفاده در دستگاه های تصفیه آب صنعتی، اسمز معکوس با استفاده از فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب عملیات تصفیه و خالص سازی آب را انجام می دهد. اسمز فرایندی طبیعی است که در آن یک مایع مانند آب خود به خود به یک غشای نیمه تراوا نفوذ می کند. این غشا مانند یک سد نیمه تراوا عمل کرده و به برخی از مولکول ها مانند مولکول آب اجازه نفوذ می دهد. این در حالی است که دیگر مولکول ها مانند قسمت زیادی از نمک ها نمی توانند از این غشا عبور کنند، اما عبور مایعات و آب از این غشا به طور طبیعی صورت می گیرد. فرایندی که در فیلترهای ممبران صنعتی اتفاق می افتد عکس فرایند اسمزی است، که برای ایجاد جریان معکوس از فشاری که توسط پمپ دستگاه تامین می شود، استفاده می کنند. فیلتر ممبران صنعتی اسمز معکوس در انواع فیلتر ممبران تصفیه آب صنعتی و فیلتر ممبران دریایی تولید می شوند. هر یک از انواع فیلتر ممبران با توجه به مشخصات آب ورودی قابلیت حذف آلاینده های مختلف و کاهش TDS آب را دارند.
انواع فیلترهای ممبران دستگاه تصفیه آب بر اساس آب ورودی
فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب دریایی:
در شیرین سازی و تصفیه آب‌های دریا می‌بایست از فیلترهای مخصوص استفاده کرد که ممبران دریایی از این دسته فیلترها می‌باشد. این نوع فیلتر در آب شیرین کن‌های دریایی استفاده می‌شود.
فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب لب شور:
این فیلتر مناسب دستگاه‌هایی می‌باشد که توسط آنها آب‌های شهری و آب‌های چاه تصفیه می‌شوند. این فیلتر که جزئی از خانواده فیلترهای ممبران است از پراستفاده‌ترین فیلترها در دستگاه‌های تصفیه آب صنعتی می‌باشد. این فیلتر سایزهای متفاوتی داد و همچنین با برندهای متفاوتی وارد بازار می‌شوند.
علت خرابی فیلتر ممبران
عوامل مختلفی وجود دارد که باعث خرابی فیلترهای ممبران می‌شود. از جمله دلایل خرابی فیلترهای ممبران دستگاه تصفیه آب موارد زیر می‌باشد:
· مقدار استفاده از دستگاه تصفیه آب صنعتی
· آنالیز و کیفیت آب خروجی
· طراحی نادرست و غلط دستگاه
· کیفیت و عملکرد نامناسب پیش تصفیه‌های شنی
· کیفیت فیلتر
· تقلبی بودن ممبران
فیلترهای ممبران دستگاه تصفیه آب وظیفه‌ی فیلتر کردن و حذف مواد و ذرات معلق TDS را از آب بر عهده دارند و برای حذف ذرات TSS و NTU و کدورت آب بهتر است که از فیلترهای شنی استفاده شود. از موارد عمده که باعث خرابی فیلترهای ممبران می‌شوند رسوبات و گرفتگی‌ها می‌باشد که برای جلوگیری از این موضوع باید هر چند وقت یک با این رسوبات را شستشو داد. از جمله مواردی که در آن از فیلترهای ممبران آب شیرین کن استفاده می‌شود تولید آب با خلوص بسیار زیاد که مناسب ورودی‌های بویلرها می‌باشد، آب شرب، تصفیه پساب‌ها و غیره می‌باشد.
چگونه ممبران اصل را از تقلبی تشخیص دهیم؟
برای تشخیص ممبران های اصل از تقلبی راه حل مشخص و فرمول از پیش تعریف شده ای وجود ندارد، اما با استفاده از برخی از پارامترها تا حدودی می توان از این قضیه مطمئن شد. برخی از این پارامترها در زیر آمده است.
1- استشمام بوی مواد نگهدارنده
فیلترهای ممبران بسیار حساس می باشند، به همین دلیل داخل کارخانه بعد از تولید بسته بندی می شوند. داخل بسته بندی آنها نیز از مواد نگهدارنده برای جلوگیری از خراب و فاسد شدن فیلترها استفاده می شود. علاوه بر این بلافاصله بعد از تولید بسته بندی می شوند، تا در تماس با هوای آزاد عمر و کیفیت آنها کاهش پیدا نکند. بنابر این هنگامی که بسته بندی فیلتر ممبران باز می شود باید بوی این مواد نگهدارنده حس شود.
2- وزن و تعداد لایه های فیلتر ممبران
تعداد لایه های ممبران، ملاک تعیین کننده ای برای مقایسه بین ممبران هایی از برندهای مختلف نیست، اما برای ممبران های یک برند، ممبرانی که تعداد لایه بیش تری دارد، احتمالا کیفیت بالاتری نیز خواهد داشت.
3- وزن ممبران
این معیار نیز یکی از ملاک های تشخیص ممبران اصل از تقلبی می باشد. ممبران های تقلبی معمولا وزن کمتری نسبت به ممبران های اصل دارند.
4- بسته بندی و شکل ظاهری ممبران ها
قطعا هر برندی برای بسته بندی خود از طراحی منحصر به فردی استفاده می کند. همخوانی مشخصات روی جعبه فیلتر با اطلاعات محصول داخل آن یکی از پارامترهای تشخیص است.
